ABD’nin İnsan Hakları Raporu’nda Türkiye

ABD Dışişleri Bakanlığı’nca her yıl yayınlanan İnsan Hakları Raporu’nda Türkiye’ye bu yıl 75 sayfa ayrıldı.

VOA’nin haberine göre ABD’nin eski başkanı Barack Obama dönemine ilişkin raporda Türkiye’deki insan hakları ihlalleri beş başlık altında toplandı.

Raporun Türkiye’yle ilgili bölümünün girişinde 15 Temmuz darbe girişimi ve girişim sırasında yaşanan sivil kayıplar dile getirildi. Darbe girişiminin yanı sıra yine giriş bölümünde PKK ile güvenlik güçleri arasında çıkan çatışmalarda en az 200 sivilin hayatını kaybettiğine dikkat çekildi. Söz konusu çatışmalarda 300 bin kişinin de evlerini terk etmek zorunda kaldığı belirtildi.

Türkiye’yle ilgili beş konu başlığından ilki ‘Adil yargılanma süreci’ydi. Raporda, darbeyi ya da terör örgütlerini destekledikleri suçlamasıyla on binlerce kişinin hapse atıldığı, bu kişilerin büyük çoğunluğu hakkında yeterli delil ve kanıt olmadığı ifade edildi.

OHAL’le beraber artan gözaltı sürelerine de dikkat çekilirken çıkartılan KHK’larla şüphelilerin adli yardım almakta zorlandıkları vurgulandı. Bunun yanı sıra çok sayıda okul, kurum ve derneğin kapatıldığı, on binlerce kişinin temyiz hakkı olmadan işlerinden atıldıkları da rapora yansıdı.

İfade özgürlüğü

Darbe girişiminin ardından Türk hükümetinin ifade özgürlüğüne, medyaya ve internete kısıtlamalar getirdiği vurgulanan raporda, Gülen Cemaati ya da PKK ile bağlantılı oldukları gerekçesiyle 140’dan fazla gazetecinin hapse atıldığı hatırlatıldı. Bununla birlikte çok sayıda medya kuruluşuna baskın yapıldığı, çoğunun kapatıldığı, kitapların yasaklandığı, gazeteciler ve editörler hakkında ‘teröre destek’ suçlamaları ile davalar açıldığı, internet sitelerinin engellendiği ve yayın yasakları getirildiği de kaydedildi. Raporda ayrıca tartışmalı bölgelerde ilgili bağımsız raporlar hazırlanmasının önlendiği de bildirildi.

‘Sivillerin güvenliğini sağlamakta başarısız’

Hükümetin PKK ile mücadelede sivillerin güvenliğini sağlamaktaki başarısızlığına dikkat çekilirken yüzbinlerce kişinin evlerine terk etmek zorunda kaldıklarını da vurgu yapıldı. Rapora göre 200’e yakın sivil PKK ile güvenlik güçleri arasında çıkan çatışmalar nedeniyle hayatını kaybetti.

Cezaevlerindeki ihlaller

15 Temmuz’daki darbe girişiminin ardından on binlerce kişinin tutuklanması nedeniyle hapishanelerin kalabalıklaştığı belirtilirken hükümetin, 3 binden fazla yargı mensubunu görevden almasının yargının bağımsızlığını kısıtladığı, davaların ertelenmesine neden olduğu ve bir korku ortamı yarattığı ifade edildi. İnsan hakları ihlallerine karışan yönetici ve güvenlik güçleri hakkında soruşturma açılması ve cezalandırılmaları konusunda hükümetin attığı adımların sınırlı kaldığı da hatırlatıldı.

Raporda ayrıca, Türkiye’nin erken yaşta evliliğin önlenmesi, kadın ve çocuk haklarının korunması, aralarında Alevilerin, Hristiyanların ve LGBTİ bireylerin de bulunduğu azınlık haklarının gözetilmesi gibi konularda da yetersiz kaldığı, AKP yanlısı basın kuruluşlarının azınlıkları hedef alan söylemlerde bulunduğu tespitleri yer aldı.