‘Bir Gece Ansızın Gelebiliriz’

Başbakan Binali Yıldırım, Kürt bölgesindeki bağımsızlık referandumu nedeniyle Bağdat hükümetiyle yakın diyalog yürütüleceğini belirterek, Türk Silahlı Kuvvetleri’nin (TSK) sınırda yürüttüğü tatbikata Irak ordusundan askeri personel katılımı olacağını açıkladı.

Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’nin (IKBY) bugün düzenlediği bağımsızlık referandumuna karşı gözler Türkiye’nin tepkisi ve olası yaptırımlarına çevrildi.

Sabah saatlerinde, IKBY petrolü dışındaki ticarette en önemli nokta olan Habur Sınır Kapısı’nın kapatıldığı haberi kamuoyuna yansıdı ancak sonrasında tır geçişlerine devam edildiği açıklandı. Türk Dışişleri Bakanlığı’ndan ise Irak’a seyahat uyarısı geldi. Uzun yıllardır Irak merkezi hükümetiyle kriz yaşadığı gözlemlenen Ankara’nın, bugün en yetkili ağızdan Erbil’in değil Bağdat’ın meşru otorite olduğunu ifade etmesi de dikkat çekti.

Ayrıca TSK’den yapılan yazılı açıklamayla Irak’ın kuzeyinde PKK terör örgütüne yönelik hava harekatları düzenlendiği bilgisi de paylaşıldı.

Erdoğan: Bir gece ansızın gelebiliriz

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ise, IKBY’deki referandum konusunda Başbakan Yıldırım ve ilgili ekonomi yönetimi aksine Türkiye’nin yaptırımları konusunda sert mesajlar verdi.

Erdoğan, “Kuzey Irak’taki referandum kararı buram buram fırsatçılık kokan bir girişimdir. Irak’ın hem toplum olarak hem ülke olarak birliğe bütünleşmeye daha çok ihtiyacı bulunduğu dönemde ayrılık yönünde adımlar atılması asla kabul edilemez. Bu adım gayrimeşru ve yok hükmündedir. Siyasi olarak ekonomik olarak ticari olarak güvenlik noktasında bütün adımları atıyoruz atacağız. Silopi’de boşuna şu anda Silahlı Kuvvetler boşuna gerekli adımları atmadı. Hava Kuvvetlerimiz şu anda aynı durumda. Sınırlarda şu anda sadece Irak tarafına geçişe müsaade var. Bu hafta içinde gereken tedbirleri açıklayacağız. Artık giriş çıkış bunlar da kapatılacak. Bundan sonra Kuzey Irak yerel yönetimi bakalım petrolünü hangi kanallarla nereye satacak. Vana bizde vanayı kapattığımız anda o iş de bitti. Devlet yöneten bütün bunları A’dan Z’ye düşünmek durumunda. Şimdi bizler duygusal kararlar almıyoruz. IKBY’nin kararını ise İsrail’den başka destekleyen bir başka ülke yok” dedi.

IKBY’ye geri adım atma çağrısı yineleyen Erdoğan, IKBY’ye Suriye örneğini anımsatarak, “Suriye’de de terör devleti kurulmasına izin vermeyeceğiz. Kuzey Suriye’de PYD devlet kuracakmış bunların hepsi onlar için kuru bir rüya. Dedim ya bir gece ansızın gelebiliriz. Bunu Fırat Kalkanı Harekatı’nda yaptık. Tüm seçenekler önümüzdedir masa üzerindedir. Gerektiğinde Irak’ta da bu tür adımları atmaktan geri durmayacağız” diye konuştu.

Başbakan Yıldırım, Erdoğan’ın açıklamaları öncesinde bugün IKBY’nin referandumu sürdüğü dakikalarda Türkiye’deki haber kanalları ortak yayınında konuştu. Yıldırım’ın, Erdoğan’ın aksine askeri ve ekonomik seçeneklerden kaçınma eğiliminde açıklamalar yaptığı gözlendi.

Başbakan Yıldırım, “Kararlar üç grup altında ele alınacak. Ekonomik boyuttaki karar, siyasi-diplomatik, üçüncü güvenlik ve askeri boyut. Dün itibariyle Bağdat, bizimkine benzer bir toplantı yaptı ve karar aldılar. Başta İran ve Türkiye olmak üzere muhatabın kendileri olduğunu, ilgili ülkelerin verecekleri kararda muhatabın Bağdat olması gerektiği bilgilendirmesi yaptılar. Kriz artık zirve yaptı dönülmez noktaya geldiği için bundan sonrası hoş olmayan sürecin başlangıcı. Referandumu yapma inadı sıcak bir çatışmaya zemin hazırlamıştır. Bunun da bedeli oradaki günahsız sivil insanlara olacaktır. Irak merkezi yönetimini daha fazla doğrudan muhatap alarak kararlarımızı vereceğiz. Geç olmadan adımları atacağız, çalışma yapılıyor. Gerek hava sahası, gerek sınır kapılarının nasıl yönetileceği… Burada zorluklar var, biri sınır kapılarında Peşmerge yönetiminde. Irak teslim etmelerini istedi, oradaki gelişmeleri takip etmemiz lazım. Bağdat’la daha sıkı bir diyalog içinde bu süreci yürütmemiz gerekiyor” dedi.

Türkiye’nin alacağı her türlü kararla ilgili meşru otorite olan Bağdat hükümetiyle diyalog yürüteceklerini söyleyen Yıldırım, TSK’nın bugünlerde sınırda sürdüğü kapsamlı askeri tatbikatı anımsatarak, “Irak’tan da askeri personel ve uzman anlamında sınırdaki tatbikata katılım olacak. Vatandaş rahat olsun, savaşa girdiğimiz yok. Bunlar noktasal operasyonlardır. Biz ülkemizin güvenliğini ilgilendiren konularda sınır ötesi tedbir alıyoruz. Referandum sonuçlansa ne olur, sonuçlanmasa ne olur. Bu bir tiyatro” diye konuştu.

Uluslararası uyarılara rağmen inatlaşmayla referanduma gidildiğini kaydeden Yıldırım, “gayri meşru” olarak nitelendirdiği referandum sonuçlarını kesinlikle tanımayacaklarını açıkladı. Bugün itibariyle Irak’taki kaosun daha da artacağını ifade eden Yıldırım, “Orada yaşayan Kürtleri, Arapları, bütün farklı etnik gruptaki insanların geleceğini düşünmeden oradaki bölgesel yönetimin kişisel ihtiraslarıyla alınmış karardır. Daha fazla gözyaşı kararı verilmiştir. Türkiye elini kolunu bağlayıp bekleyecek değildir. Bizim hedefimiz bölgede yaşayan insanlar değil. Bizim ulusal güvenliğimize karşı tehdit olarak gördüğümüz bu referandum konusunda inat edenlerdir. Kürtlerle bunları birbirinden ayrı tutalım. Ayrımcılık hareketinin kışkırtılmasına karşıyız. 40 yıldır bunun bedelini ödüyoruz. PKK ile mücadeleyi ayrımcı, bölücü harekete karşı yapıyoruz. Sınır kapıları ve havalimanları Irak merkezi hükümetinin sevk ve idaresindedir. Petrol boru hatları da bunlara dahil. Bugün artık dün yok, her şey değişti. Irak’ın tamamında dış ilişkilerde merkezi hükümet tüm haklarını kullanacağını söyledi. Bu çatışma riskini beraberinde getiriyor. Ama bunun kararını verecek olan Bağdat. Her türlü eylem, kalkışma anında karşılığını görecek” dedi.

Irak sınırında Türkiye’nin tampon bölge oluşturma ihtimalini konuşmak için henüz erken olduğunu da söyleyen Yıldırım, Türkiye’nin Türkmenlere yönelik herhangi bir girişim olması halinde buna duyarsız kalmayacağını ancak bunun koordinasyonunu Bağdat’la yapacaklarını da açıkladı.

Bölgede yaşayanları değil IKBY’yi hedef alacaklarını tekrarlayan Yıldırım, “Barzani’nin kişisel nedenlerinden bu adımı attığını düşünüyorum. Gelecek yıllarda seçimi var. Bugüne kadar orada parlamentoyu toplayamıyor, otorite sıkıntıları var. İşler yolunda gitmezse gaz verenler hiç tanımazlar. Yine geleceği çalacağı kapı burasıdır” görüşüne de aktardı.

Başbakan Yıldırım, Barzani’yle ilişkilerde geçmişte Bağdat’ın yok sayıldığı yönünde kamuoyundaki eleştirilere karşılık ise Türkiye’nin Barzani’yle ilişkilerinde hata yapmadığını da savundu. Yıldırım, Türkiye’nin Irak anayasasına uygun hareket ettiğini öne sürdü.

Bu arada sabah saatlerinde Türkiye’nin Habur Sınır Kapısı’nı kapattığı iddiası ortaya atıldı. Bunun üzerine Gümrük ve Ticaret Bakanı Bülent Tüfenkci, Habur Sınır Kapısı’nın Ankara tarafından kapatıldığına yönelik haberlere ilişkin Anadolu Ajansı’na açıklamada bulundu. Tüfenkçi, “Şu anda kapatma yok, Irak tarafından gelenlerin daha sıkı kontrolle geçişlerine izin veriyoruz. İlerleyen saatlerdeki gelişmelere göre durumu ve gelişmeleri yeniden değerlendiririz” dedi.

Türk Dışişleri: Referandum yok hükmünde

Türk Dışişleri Bakanlığı da, IKBY’de bugünkü referanduma ilişkin yazılı açıklama yaptı. Açıklamada, özetle, “Referandum sonuçları bakımından yok hükmündedir. Gerek uluslararası hukuk, gerek Irak anayasası bakımından her türlü hukuki temelden ve meşruiyetten yoksun olan bu girişimi tanımıyoruz. Sadece Irak’ın değil tüm bölgenin barış ve istikrarını tehlikeye atan IKBY’nin bu sağduyudan uzak teşebbüsünü esefle karşılıyoruz. Referandumu izleyen dönemde ortaya çıkacak ortamı istismar etmek isteyebilecek bazı radikal unsurların ve teröristlerin milli güvenliğimizi hedef alan eylemlere kalkışması halinde veIrak genelinde milli güvenliğimize yönelik her türlü tehdit karşısında uluslararası hukuktan ve TBMM’nin verdiği yetkiden kaynaklanan tüm önlemleri alacağımızı bir kere daha vurguluyoruz” denildi.

Dışişleri Bakanlığı ayrıca, Kürt bölgesine yönelik seyahatler için uyarıda bulundu. Türk vatandaşlarına yönelik uyarı metninde, Irak’a yönelik seyahat uyarısının IKBY kontrolündeki Dohuk, Erbil ve Süleymaniye’yi içerecek şekilde genişletildiği ifade edildi. Uyarı metninde, “Referandumun neden olacağı istikrarsızlığı istismar edecek bazı radikal grupların ve terör örgütlerinin ülkemizin IKBY dahil Irak’taki çıkarlarını hedef almaları muhtemeldir. Bu vilayetlerdeki firmalarımızın ve vatandaşlarımızın, her koşulda müteyakkız bulunmaları, kalabalık mekanlardan kaçınmaları, güvenlik tedbirlerini güçlendirmeleri, Bağdat Büyükelçiliğimiz ve Erbil Başkonsolosluğumuz ile temasta olmaları, kesinlikle zorunlu olmadığı sürece bu vilayetlere ve bunlar arasında seyahatlerini sınırlandırmaları, bu vilayetlerde kalışı zorunlu olmayanların ise mümkün olan en kısa sürede bu vilayetlerden ayrılmaları kuvvetle tavsiye edilmektedir” denildi.